Vijf feiten over de ondergang van cryptobeurs FTX
Gepubliceerd op 2025-05-13 door William Visterin
Crypto zit vol verhalen. Van bitcoin-oprichter Satoshi Nakamoto weten we niet wie hij was. Crypto-ondernemer Gerald Cotten nam het wachtwoord van zijn crypto-wallet mee in zijn graf (tenzij hij nog leeft). Ook over Sam Bankman-Fried en zijn failliete FTX lezen we verhalen in Going Infinite van Michael Lewis. Een Hollywood-verhaal in spe. “We hebben hier nog 170 miljoen op onze rekening staan. Wilt u die terug?”
Dit artikel verscheen oorspronkelijk in SAI Update 17, het digitaal magazine van SAI. Leden van SAI kunnen het magazine integraal lezen.
1. De tegenstelling
FTX was als beurs een vreemde tegenstelling. Het oorspronkelijk verkoopargument van de bitcoin was namelijk dat je geen financiële instellingen of tussenpersonen meer nodig zou hebben. Zo had oprichter Satoshi Nakamoto het ook gezien in de nasleep van de financiële crisis. Maar uiteindelijk bleek dat diegenen die de financiële tussenpersonen wilden elimineren ze uiteindelijk zelf gingen creëren. “Ze richtten een parallel financieel systeem op dat meer vertrouwen van zijn gebruikers vereiste dan het traditionele bankensysteem”, schrijft Michael Lewis. Begin 2019 waren er al ruim 250 cryptobeurzen om te handelen in cryptomunten. FTX werd één van hen. Het liet crypto verhandelen voor klanten, maar bewaarde ze ook voor hen. Iets wat later nog zal spelen.
2. De troef
Wat maakte FTX zo bijzonder en succesvol? Eén geniale zet. De beurs bood termijncontracten aan, wat betekent dat je voor meer geld kon verhandelen dan je effectief had. En dat wilde zowat iedereen in crypto. Bestaande beurzen als Binance boden die termijn-mogelijkheid niet. Het was het idee van Sam Bankman-Fried. Maar het was Garry Wang, het technisch genie achter FTX, die op zijn eentje de software voor de beurs schreef om het idee te realiseren. Of hoe alle (snelle) techsuccessen een combi vereisen van commercieel inzicht en technisch vernuft.
3. De chaos
FTX was geen normale start-up. “Het was eerder een clubhuis dan een bedrijf”, zou een ex-werknemer er later over vertellen. Er was geen organigram, maar weinig medewerkers hadden een functietitel en Sam Bankman-Fried hield er een behoorlijk chaotische en weinig communicatieve managementstijl op na. Tijdens online meetings zat hij vaak te gamen. Het leek ook een rondreizend circus. Het bedrijf verhuisde naar Hong Kong en vervolgens naar de Bahama’s omdat daar de crypto-wetgeving sneller evolueerde.
4. De cash & seks
FTX groeide mee met de bitcoin-hausse. En dat bracht (heel) veel geld met zich mee. Sam Bankman-Fried was op een bepaald moment (op papier) een van de rijkste mensen van deze planeet. Dat blijkt uit alles. Hij kocht de Chinese eigenaar van Binance, die een belang had in FTX, eigenhandig uit voor 2 miljard dollar. Hij had 100 miljoen dollar aan Twitter-aandelen die hij eigenlijk was vergeten.
Maar zelf sliep Sam op een zitzak naast zijn bureau en liep de hele tijd rond in korte broek. Zelf had hij ook een stiekeme relatie met Caroline Ellison, de CEO van Alameda Research, de vermogensbeheerder die gelieerd was aan FTX. Caroline zou hem later op het proces aan de galg praten. FTX bezweek eind 2022 onder een gebrek aan liquide middelen.
5. De diefstal & fraude
Er is veel verdonkeremaand bij FTX. Zo zouden hackers bij FTX aan de haal zijn gegaan met 1 miljard dollar. Werknemers zagen hun digitaal fortuin in rook opgaan. Uiteindelijk werd Sam Bankman-Fried zelf aangeklaagd. Hij had klanttegoeden doorgesluisd naar zijn investeringsfonds Alameda Research, zonder de klanten daarvan op de hoogte te brengen. Het zou gaan om een bedrag van zowat 8 miljard dollar. Bij de liquidatie van FTX viel de chaos en het wanbeleid op. “We hebben hier nog 170 miljoen op onze rekening staan. Wilt u die terug?”, zo klonk een crypto-investeerder laconiek.
In november 2023 werd Sam Bankman-Fried door de rechtbank schuldig bevonden aan fraude. De aanklager heeft het over ‘de grootste financiële fraudes in de Amerikaanse geschiedenis’.
Going infinite van Michael Lewis beschrijft de opkomst en ondergang van deze bitcointycoon. Het is een tijdsdocument, ook al is het niet het beste boek van Lewis (dat waren Moneyball en Flitshandel – allebei ook met een hoog techgehalte). Maar de onwaarschijnlijke strapatsen van Sam Bankman-Fried maken veel goed.
Going infinite - De opkomst en ondergang van bitcointycoon Sam Bankman-Fried, Michael Lewis, ISBN: 9789021343082, 2024, 384 pagina's